Columns in de categorie Column

Ie maang et best weetn: wi’j bin van huus uut enörme partypoepers. As et ok maar argens rök nur een feessien, bbq of een verjoardag dan stoan wi’j op de stoepe, uut e-neudigd of niet.
En niet alleen goan wi’j graag nur feessies bi’j andern, nee, ok binn ons thuusfront kunn wi’j niet wachtn um de slingers op te hangn en de frituurpanne an te slingern.
Een betien verjoardag begunt bi’j ons al vrog in de mörn, krummelontbijt op bedde. Heerlijk, al die viezigheid tussn de laakns.
As wi’j ’s oamds nur bedde goan likkn wi’j mit een natte vinger eerst al die heerlijkheedn van ’s mörns nog eem op. Fantastisch.

Ons huus hangt ok mit regelmoat vol mit slingers. Zelfs buutn et huus. De tune hangt bi’j een verjoardag vol mit vlaggn, lampies, plastic driehoekvlaggies, vuurkörvn, alarmlichtn, sirenes en nuum maar op. De joarig Job/Jet zal weetn hoe bliede wi’j bin dat hi’j of zi’j alweer een joar e-spaard is.

En et allermooiste is hier de vroage: ‘Lieve schat, wat wi-j vanoamd graag eetn?’
De iene is er altied rap mee: ‘Chinees bestelln in Veno!’ De ander denkt vake nog wat langer noa um doarnoa toch weer mit etzelfde op de proppn te koomn: ‘Petat, frikandelln en krokettn bestelln bi’j Rene van et Wapen van Utrecht in Klooster!’ De diversiteit is wat dat betreft in ons gezin arg groot. Maar goed, ze maang kiezn dus ik goa doar gien discussie over an.

Begun februari bereikte mien man de mooie leeftied van 62 joar.
Zowaar gien kleinigheid.
En et is ok gien kleine vent.
Et is een stevige man, mit een starke wille en een lief arte.
Zörgzaam, meelevend en stöt altied veur een ander kloar. Dat eb ik hum goed bi’j e-bracht, dat mut e-zegd wörn.
En umdat hi’j eigenlijk altied an een ander denkt weet ik now al wat hi’j zal zeng op de vroage wat hi’j ’s oams wil eetn. Iets wat iederiene lust. Petat of chinees.  
Maar eerst veurzien alle kienders en kleinkienders hum van kedoos die hi’j van te veurn an e-geevn ef graag te willn em.
De man zit echt te straaln asof elk kedo een verrassing is.
Tenminste, as wi’j zien gezichte kunn ontwaarn tussn alle slingers die um zien heufd hangn, over zien stoel gedrapeerd lingn en boovn de verjoardagcape van Superman uut probeert te koomn. Joarige Job zal weetn dat ie joarig is.

Twi’j van onze kienders blievn vanoamd eetn en verheung zich inmiddels al op de- ‘Lieve schat, wat wi-j eetn?’-vroage. De rest goat weer nur huus umdat hi’j zien verjoardag de volgnde zoaterdag officieel mit et hele stel goat viern. En doar kump ie: ‘Lieve schat, wat wi-j straks eetn?’
Ik stoa al bijna bi’j de frituurpanne, et zal sowieso wel een snel krokettien of frikandellegien wörn.
De man denkt noa, löp mit wapperende Supermancape en sliertn slingers deur de kamer en stöt noa een rondtien of viere stille. De beide kienders kiekn hum gespann an.

‘Ik weet et!’ röp hi’j mit glanznde oong. ‘Wat ik al joarn niet mag eetn van jullie wil ik vanoamd eetn! Der stöt nog een blik broene boonn in de kelder en wi’j em nog spek in de diepvries! Dat wil ik eetn!’

As verstiend bliev ik stoan.
Van de beide kienders klapt de onderkake nur beneedn.
Hun oong geevn pure paniek weer.
Dan schreeuwn ze tegelieke: ‘NEEE, IK GOA NUR HUUS!!’ wat veur ien van beidn elemoale niet kan, hi’j woont nog inpandig.
Maar de stumperd ef et niet iens deur, is al op weg nur de kapstok um mit zien zuster mee te goan.
Manmoedig raap ik mi’jzelf bi’j mekare en zegge streng: ‘Niks dervan, et klöpt, oen va ef um jullie al joarn gien broene boonn mit spek eetn, ik make et veur hum kloar!’
De doad bi’j et woord voegnd begun ik te kookn.
De kienders zittn op een bultien veur de kachel, armn um mekare hin e-slaang, in de hoop dat et een boze droom is.

De feestvreugde is dan ok enörm groot as wi’j mit zien viern an toafel zittn.
Mien man et zich bijna uut mekare, hi’j genöt, schept wel drie keer op, et al et spek bijna op, terwijl de beide kienders ien, ja echt ien boontien op hun börd em ling.
Et kokhalzn kunn ze bijna niet teengholln as ze dat kleine dingien in de mond schoevn.
Maar mien man ziet et niet.
Zien blik is alleen maar gericht op zien eetn.

As de pann zo goed as leeg bin verzucht hi’j: ‘Dit was et mooiste kedo van vandage! Wat een dag, wat een fantastische verjoardag!’

Ons olderlijk huus vuult leeg.
Stilte heerst in alle kamers.
De stoel an de keukntoafel hoeft gien steun meer te geevn an de bewoonster.
De keukntoafel hoeft niet meer te functioneern as ‘kantoor’.
De markante bewoonster Betje Weijs hoeft er gien gebruuk meer van te maakn.

Betje, die een lang leevn mocht em hier op aarde, saamn mit heur man Appie, heur drie kienders, angetrouwdn, neeng kleinkienders en twi’j achterkleinkienders.
Een leevn dat bol stond van betrökknheid, belangstelling, zörgzaamheid en soms ongevroagde maar zeer hartelijke umhelzingn. ‘Ze zol mi’j de nekke breekn’ was altied zeer van toepassing.

Ze was een moeder en oma die altied heel dudelijk maakte hoe ze over bepaalde zaakn dacht.
Of hoe ze iets wilde. Of wilde weetn woar een ander mee bezig was en hoeverre ze waarn.
De lieste van betrökknheid was eindeloos.
Betje bleef tot op et leste moment, liggend in heur bedde in de kamer, op de heugte van alle bouwperikelen van de kleinkienders.
Menig kleinkiend luut heur foto’s en filmpies zien van de vörderingn.
‘Wat wördt dat dan? O, is dat de kamer? En wat mu-j allemoale nog doen dan?’

Die betrökknheid begon al heel vrog, ok in et leevn van de kleinkienders.
Iedere dinsdag ging een paar van dat kleine grut tussn de middeg bi’j opa en oma eetn.
Wit tijgerbrood mit leverpastei, besmeerd mit curry, en nog een blik kiepesoep.
Noa et eetn nog een druppien en dan weer nur skoele.
As ze niet genog aatn was steevast de vroage; ‘of bi-j ziek?’
Bi’j ons as volwassenen vruug ze dan: ‘Of doe-j an de lijn?’
Elke zundag deedn wi’j et loopien nur (o)ma.
Eem bi’jproatn.
Maar doar bleef et niet bi’j.
Drinkn, wörst, keeze en chips was bijna verplichte kost.
Ze bleef maar loopn en reddern.
Opa Weijs was doar wel ies poesterig umme: ‘Meinse, goat toch ies zittn, ze em genog!’

Betje leefde op ritueeln.
As de kleinkienders op et schelpn padtien langs heur huus fietstn richting skoele mos er wel e-zweit wörn.
En etzelfde op de teruggeweg.
En o wee, aa-j dat niet deedn of ie addn een onherkenbare jasse an.
‘Waar ie ziek gistern? Ik eb oe niet langes zien goan!’
De karstdaang waarn ok altied volle bak.
Een prachtig gedekte toafel in een propvolle keukn woar wi’j hoast bi’j mekare op schoot mossn zittn, soep die e-zeefd mos wörn veur de pietluttn onder ons (want al die stukkn in de soep), lauwe schnitzels die op waxinelichies warm mossn blievn (mocht niet e-weigerd wörn want: lus ie die niet? Bi-j niet goed? Doe-j an de lijn?) en een cornetto van bedenkelijke kwaliteit.
Dat bleekn de ijssies van veurig joar te weezn, die mossn eerst op.

En wie zal ons now nog van die warme gebreide sokkn veurzien?
Gien meinse in de familie die dat in de vingers ef.
Betje wel, al ad ze de vingers krom van de artrose mit de bi’jbeheurnde piene.
Ze bleef sokkn brein tot et echt niet meer kon.
En ok al konn heur handn et eigenlijk niet meer an, ze blééf wassn mit die oldewetse rondklotsnde wasmessiene. Wringn, spuuln, wringn, spuuln, woarnoa et in de winter an touwgies deur de keukn höng.
Een elektrische wasmessien was gien sprake van: ‘Wat mut ik mit zo’n dink mit al die ingewikkelde knoppn! Nee, loat mi’j et maar gewoon mit de hand doen, dat is ok goed veur mien artrose.’

Wi’j kiekn in liefde terugge op een moeder en oma die der altied veur ons was.
Heur kenmarkende uutspraakn van enthousiasme zulln wi’j nog lange noadoen: ‘Noooooww, maar dàt vien ik mooi!’ Eigenlijk vond ze bijna alles mooi.
En leuk.
Ze was heel snel bliede te maakn.
Zo ef ze alle tekeningn en warkies van de kleinkienders bewaart, zo bliede was ze der mee.

Betje wus dat God er veur heur was, ok in de muuilijke joarn woarin ze heur man Appie zo ontzettend miste, woarin ze steeds meer piene kreeg en van operatie nur operatie nur constante verzörging gleed.
In de weekn veur heur starvn zung ze mit regelmoat en mit een breekbare stemme menig christelijk lied.
Veural et ‘Op U, mijn Heiland blijf ik hopen’ kwam geregeld veurbi’j.

Heur huus is now leeg en stille, de stoel onbezet, et keukntoafelkantoor van zien functie ontheevn.
Betje huzeert er niet meer.
Nee, Betje is eindelijk ècht Thuus, bi’j heur Heiland, in et grote Vaderhuus.

Vanof augustus bin ik al ongedurig. ‘Frits, wi’j bin in oktober an de beurte! Wi’j ontspringn de dans echt niet, heur! Aa-j et op internet leezn hoeveule meinsn dik in probleemn e-koomn bin, manmanman, ik holle mien arte vaste!’ Ik gille nog net niet.
Vanof augustus landt gien ien van mien zörgn bi’j mien man. Et ienige wat ie steeds zeg is: ‘Och deerne, maak oe toch niet zo drok, valt vaste wel mee.’
Niet zo drok?? Niet zo drok?? Leeft die man nog wel in de realiteit? Kreg hi’j nog wel wat mee van wat er allemoale an de hand is?
Ik probere uut alle macht mien zörgn, die inmiddels uut e-gruuid bin tot een bepaalde angst, weg te drukkn.
Toch kiek ik um de klipklap op onze energieapp van Essent um te zien of der al wat veranderd is in ons moandelijkse energiebedrag.
Ok dat viendt mien man overbodig: ‘Kiend, ie maakn et oezelf alleen maar muuilijker, wat elpt et aa-j elke keer op die app kiekn?’
En toch blief ik kiekn.
Tot de genadeklap mien mobiel binnkump en mien arte en heufd kats van slag raakt. Want wat zie ik? Ons moandbedrag van €261,00 wördt verhoogd nur €964,00!!
Eem zie ik sterregies in plaatse van cieferties.
Doezeligheid kreg mien boovnkamer in zien greep en amechtig zak ik in een stoel.
Mien vingers trilln van ellende en um et leed te deeln zet ik een ofbeelding van et bericht in de gezinsapp.
Ik hope dat iemand vol overtuging zal appn: ‘Och moe, maak oe niet drok, dat is een foutien.’
Maar niemand zeg dat.
De reacties bin zoas mien arte en heufd et ok zeng: ‘Waaat?? Dat kan nooit klöppn, bin ze wel goed wies?!’
Mit trillnde vingers en een ongekende woede zet ik et moandbedrag metiene terugge nur et olde bedrag.
Bin ze now elemoale van de pot e-rukt? Gien cent extra krieng ze!

Dat er wat mut gebeurn is dudelijk: wi’j muttn onze spaarrekening anspreekn en zunnepaneeln anschaffn.
Zo e-zegd, zo e-doan. Onze twi’jde zeune vuult onze ellende an en vervangt ondertussn al onze olde lampn veur ledlampn.
Vanof et moment dat diezelfde zeune en mien man de zunnepaneeln op et dak e-plaatst em en de jonge de boel an e-sleutn ef, waart er een ni’je geest deur mi’j hin.
De gaskachels maang niet meer an, ik ligge onder een extra dikke deekn op de banke, et douchn probeer ik wat körter te holln en um de klipklap loop ik nur de meterkaste.
Bi’j een betien zunne trek ik de meterkastdeure oopn um te zien of die meter ons ok belazerd.
Der is zunne dus de energiemeter mut now in ieder geval een -min angeevn.

Al mit al is dat nog een heel wark. Elke keer nur die meterkaste loopn, sleutel ummdrei’jn, kiekn, en begerig hoopn op teruglevering.
Maar dat valt nog oardig teeng.
Op et moment dat onze paneeln installeerd bin is namelijk de zunne vertrökkn. Essent gef in de app an dat ze now an et bereekn bin hoeveule ons moandbedrag goat wörn sinds de zunnepaneeln.
Dat dat een weke mut duurn kan ik niet snappn. Alles is toch digitaal geautomatiseerd? Dat klappn ze der toch zo in? Ik MUT weetn wat ons ni’j bedrag is!
Al goan wi’j dat netuurlijk niet betaaln. Volnd joar zien wi’j wel weer verder.
Maar tot op heedn geef ik gien strobried toe.

Ok mien man niet. Die is compleet umme.
Misschien is dat bi’j mann ok anders.
Ze bin meer ofwachtend, maakn zich in ’t veurn niet zo drok, zien et wel as et zoverre is.
Maar now is et bi’j hum ok anders.
Gien cent extra kreg Essent. Gien cent. Wi’j zulln ze!

Mien man löp, net as ikke, elke dag mit grote regelmoat nur de meterkaste um te kiekn. De stappnteller kan hoast niet bi’jholln hoe vake wi’j de hal inkleppern. Bi’j teruglevering koomn wi’j lichtelijk hijgend en triomfantelijk terugge: ‘Et goat goed, de meter stond op zo en zo veule kilowatt terugge!’

Der zit echter wel een keerzijde an disse triomf. Noast de vreugde die de zunne energie ons oplevert, levern wi’j zelf in op onze eign energie. Wi’j raakn bek of van et hin en weer geklepper.

Plots krieg ik een brainwave: in onze tune stöt zo’n metaaln twi’jpersoonsbankien mit een toafeltien dertussn. Ideaal um in onze hal te zettn. Pal veur de oopn meterkastdeure.

Ik eb weinig geduld mee e-kreeng bi’j mien geboorte.
Ik kan mi’j vreselijk opwiendn as der van die dreutelaars veur mi’j loopn in de winkelstroate die mi’j de weg verspern.
Of as ik in de auto achter iemand anders riede die nauwelijks zeuvntig redt woar hi’j tachtig mag.
Of as ik pitige baanties trekke in een zwembad maar steeds um gezelligheidszwemmers hin mut zigzaggn.
Of as ik in de rij veur de kassa stoa en klantn veur mi’j hun boskoppn pas inpakkn as ze e-pint em, of alle kedogies die ze e-kocht em in willn loatn pakkn.
Bi’j al zulk soort onbenullige zaakn eb ik steeds et gevuul dat ik kostbare minuutn van mien leevn verlieze.
En dat vien ik zunde van de tied.

Toch is er qua winkeln een positieve ontwikkeling goande.
In de Kruidvat em ze namelijk de zelfscan kassa’s.
Hoef ie niet meer in de rij te stoan. Ideaal.
De eerste keer dat ik hum in de gaatn kriege maak ik der metiene gebruuk van.
Triomfantelijk passeer ik de rij die veur de kassa stöt.
Der ontstöt ok metiene een soort wedstried in mi’j: ik mut eerder kloar weezn dan de leste in die rij: een old vrouwgien mit een rollator.
Doar kan ik et wel van winn, makkie.
Mien spullegies haal ik uut mien boskoppnmandtien en hale ze ien veur iene veur et scan-scharmpien langes.
Shampoo-blieb, oorbellegies-blieb, creme-blieb. Et goat lekker.
Mascara-bl…mascara-bl…MASCARA-BL…NIKS BLIEB! Hi’j pakt hum niet!
Ik hale de mascara op een andere maniere der veurlanges: dichterbi’j, verderweg, schieve, recht, ondersteboovn, maar der kump gien blieb.
Mien ongeduld kump mit rasse schreedn opzettn, et is gewoon niet teeng te holln.
Et gevecht mit mi’jzellef begunt: ‘Holt oe in, Frouk, scan eerst maar iets anders.’
Gien blieb. Ik klemme mien kaakn op mekare. Ik mut hulpe em, veurdat ik de boel in mekare hengste.
De rij an de kassa is arg lang. Kan ik der tussn koomn en vroang of de kassiere mi’j effn wil helpn? ‘Nee, Frouk, dat is asociaal’.
Ik zal een andere medewarker te pakkn muttn krieng.
Ik kieke rond, springe in de lucht um over de stellingn te kunn kiekn, maar narges zie ik een medewarker.
Mu-k mien spullegies hier zomaar loatn ling terwijl ik die hele winkel deur mut sjokkn?
Mien ongeduld slöt in ien keer over in een bulk van woede.
Ik mikke alles weer in et mandtien en goa stief van niedigheid achter in de rij stoan.
De zelfscankassa blef geduldig wachtn.
Wanneer der een dame gebruuk van wil maakn ziet ze dat er al van alles e-scant is.
Ik doe een stap opziet en zegge: ‘Hi’j dut et niet, heur, skrieft maar op de boek!’
As extra zolt in mien geestelijke wonde zie ik et olde rollator-vrouwgien kalm de deure uut loopn.
Wanneer ik eindelijk bi’j de kassa bin licht ik de kassiere in. ‘Oké, ik bel wel even naar een collega.’
Gien excuses, gien gratis zalfien veur et ongemak, niks. Et scholderophaaln ontbrek nog net. Lamzakkerigheid troef.
Tot zoverre mien eerste kennismaking. Acht minuutn van mien leevn verleurn. Mit niks.

De twi’jde keer zal mi’j dat niet meer gebeurn.
Zol te toevallig weezn.
Een paar weekn later doe ik dus die twi’jde poging.
Halverwege et zelfscann goat er een rooie lampe boovnop et apparaat brandn en kump er een tekst in beeld: ‘Wacht op een medewerker’.
Willn ze now echt dat ik hier de boel in de fik steke??
Der zit niks anders op dan wachtn.
En wachtn.
Wanneer ik bijna uut mekare knappe kump er een medewarkster.
Ze tikt mit heur lange opzetnagels wat codes op et beeldscharm en dan kan ik weer verder.
Tien minuutn van mien leevn verleurn. Mit niks.

Een weke later probeer ik et nog ien keer.
Et kan nooit dat mi’j dat drie keer goat overkoomn.
Halverwege et scann een bericht: ‘Wacht op medewerker’.
Wat now weer?? Ik eb alles goed e-doan, hi’j bliebte as een malle!
‘Dag mevrouw, we doen even een steekproef. Of u alle producten wel gescand hebt.’

Et is kloar: ik scanne nooit weer!
Ik goa gewoon weer in de rij stoan, hoe lang die ok is, hoe lange et ok duurt en hoeveule rollators der ok stoan. Ik wil gien minuut van mien leevn meer verliezen umme niks.
Zunde van de tied.

Et is liefdevol bedoeld, maar de lucht wördt mi’j bijna mien longn uut e-parst: ‘Oh, niet zo hard! Ie kniepn mi’j fien!’ probeer ik te roepn.
Een schör geluud is echter et ienige heurbare wat mien stemme nog kan produceern.
Et maakt de veroorzaker van mien ongemak niks uut, mien man klemt zien narms expres nog vaster umme mien lichem hin.
‘Och deerne, et is toch zo fijn um oe te knuffeln,’ zeg hi’j, ‘Der is bi’j oe tenminste wat um vaste te holln, ie zulln maar een zak bottn weezn. Niks an.’, woarnoa hi’j mi’j bijna van de grond tilt.
Mit ienige vertraging kump et mien brein binn: wàt zeg hi’j doar?
Wanneer hi’j mi’j löslöt spring ik achteruut en bore mien blik in zien onschuldig uutziende oong.
‘Wàt zeen ie doar?’ vroag ik op scharpe toon.
‘Hoezo?’ Zien argeloosheid treft mi’j diepe in mien arte. Hi’j ef et niet iens deur!
‘Ie zeedn: der is bi’j oe tenminste wat um vaste te holln!’
‘Ja, en?’
‘Doarmee zeg ie dus dat ik dikke bin!’
‘Huh? Watte?’
‘Ja! Ie vien mi’j dus dikke! Want dikkere meinsn e-j goed grip an!’
‘Huh? Ie bin elemoale niet dikke. Ik viene oe gewoon mooi en dat knuffelt lekkerder as een zak bottn.’
‘Kiek, ie vienn mi’j dus dikke.’
Hoe vake hi’j ok bevestigd dat ik absoluut niet dikke bin, ik marke dat ik dus tòch een zeurvrouwe bin.
Een zeurvrouwe die in elke neutrale opmarking van heur vriend of man iets anders heurt:
‘Zozo, aparte jurk e-j doar an.’ – ‘Oh, ik trekke wel weer wat anders an, ie vienn et dus niet mooi.’
‘Bi-j nur de kapper e-west?’ – ‘Ja, wat dan? Ie vienn et dus niet leuk!’
‘Die broek zit oe as gegeutn, ie zien der lekker uut.’ – ‘Oké, ik eb dus een dikke bibse!’
En zo kan ik nog wel eem deurgoan.
Et is te flauw um over te proatn en ik neme mi’j opni’j veur dat ik niet meer zo gekwetst goa reageern.
Mann snappn dit gewoon niet. Kunn ze niks an doen.

Wanneer ik op een zundag een mooie jörk uut de kaste pakke um an te doen nur de karke, twiefel ik toch eem.
Et gedeelte in et middn van mien lichem, an de veurkante, is niet meer strak.
En die jurk is dat wel.
Zol ik et wel zo lange vol kunn holln um mien boek in te trekkn? Op et randtien van ademnood?
Wanneer ik de bewuste jörk an ebbe, zie ik dat ie mi’j prima stöt.
Behalve an die veurkante.
Ik dreie mi’j umme veur de spiegel en zie dat ik toch wel heel arg mien boek in mut holln wil et er een betien skier uutzien.
Toch woag ik et er op. Boek inholln is jummers ok metiene een boekspieroefening?
As ik beneedn kome vroag ik mien man: ‘Kan disse jörk nog? Maakt hi’j mi’j niet te dikke? Zie-j mien boek ok arg?’
De man kek eem op van de krante en zeg; ‘Nee heur, stöt oe mooi.’
‘Ja, maar zie-j mien boek ok arg?’
De man kek weer op van zien krante en zeg: ‘Nee, ik zie niks’.
Ik slikke allerlei opmarkingn in, mien goeie veurneems um gien zeurvrouwe te weezn dreign namelijk alweer te verdampn. Is zien schuld, hi’j kek niet iens goed, zien gedachtn zittn nog bi’j de krante.
Totaal buutn mien comfortzone neem ik een besluut: ik holle de jörk gewoon an.

As ik in de karke zitte, zie ik ien van mien zeuns binnkoomn.
Hi’j ef mien kleinzeuntien ok bi’j zich.
Et kleine mannegien löp nur mi’j toe um nog eem op mien schoot te goan zittn.

Maar…veurdat ie dat dut tikt ie plots mit zien wiesvingertien op mien inmiddels ontspann boek en vrög: ‘Oma, zit doar een baby in?’

Ik geve et eerlijk toe: pettat speult een grote rolle in mien leevn.
Niet groter dan Frits mien man netuurlijk, nee, dat verschil zie ik zelf ok nog wel in.
Ok niet groter dan mien kienders en kleinkienders, tuurlijk niet.
Maar pettat stöt wel heel hoge in mien top tiene.

Wat kan ik genietn van zo’n plastic bakkien pettat mit dubbele mayo van ons plaatselijke café/restaurant/cafetaria Het Wapen van Utrecht, oftewel café Rene.
Simpelweg dat tillefoontien nur hun maakt mi’j al bliede: ‘Ja, mit mi’j. Ik eb een bestelling!’
Ik weet zeker dat ze heel veule andacht besteedn an mien bestelling.
Elke keer is et zo ontzettend lekker en zo’n heerlijk geklieder mit die overdaad an mayo.
Die lekkere mayo die ik nog steeds niet in een supermarkt eb kunn ontdekkn.
Heel veule markn em hier al op toafel e-stoan, maar niks haalt et bi’j de mayo van café René.
Now vroag ie oe misschien of woarumme ik dubbele mayo wil.
Mien antwoord is: ik wil niet zonder koomn te zittn.
Elk stukkien pettat verdient et um gul deur die gele smurrie hin e-haalt te wörn.
Um overlaadn te wörn, tot et leste stukkien an toe.

Maar toen kreeg ons hele gezin corona.
Niet dat ze der slim ziek van waarn, inteengdeel, ze schuurdn der mooi bi’jlanges.
Maar geur en smaak addn ze niet meer.
Bi’j de meestn verdween dan ok de eetlust.
Ik wörde as leste ziek.
Ik kreeg alle verschienseln woar de rest niet onder e-leedn ad.
Et wörde veur mi’j een gruwelijke, bedlegerige, koortsige en hoesterige toestand.
En barre muu, ik sluup bijna de hele dag.
Kon de eerste daang ok niet zonder begeleiding de trappe op en of koomn.
Wat ik gelukkig wèl kon was eetn, want ik pruufde alles nog.
Maar ellendig genog, de vette hap wörde niet meer besteld.
De rest ad er gien zin in. Onveurstelbaar.

Op zekere oamd, op et dieptepunt van mien ziekte, kreunde ik vanuut mien bedde: ‘Frits, help mi’j toch! Ik eb zo ontzettend veule zin in pettat! Echt, ik vule dat dat levensreddend veur mi’j kan warkn! Help mi’j!’
En die beste man, die man die veur mi’j nog steeds op de eerste plekke kump, die gaf geheur an mien jammerklacht.
Op een oamd heurde ik hum vanuut mien bedde de trappe op loopn.
Goed, dut ie wel vaker.
Toen heurde ik hum onze sloapkamer binnkoomn.
Dut ie ok wel vaker.
Toen heurde ik, dwars deur mien gonznde oorn en bonkende heufd hin, gekraak van papier.
Heel bekend gekraak.
Onmiskenbaar herkenbaar.
Nog nooit in onze sloapkamer heurt.
Terwijl ik mi’j mit muuite ummedreide en mien man zag stoan, keek ik in zien grijnzende tronie en zag dat ie dat o-zo bekende zakkien vlak boovn mien heufd huult.
‘Deerne, roek ie et ok?’
Och, hi’j hoefde et niet nog een keer te vroang.
De beloftevolle geur maakte een energie in mi’j lös die bijna overienkump mit een bevalling.
Ik richtte mi’j op, gung rechtop zittn en graaide nog net niet dat zakkien uut zien handn.
Pettat! Ik gung et reddn!
‘Rustig an, deerne, rustig an, straks valt de boel uut et bakkien. En kiek, dubbele mayo!’

Meinsn, ik zal oe eerlijk vertelln, dat bakkien pettat is et lekkerste bakkien pettat dat ik ooit ad ebbe. Ik sleurde die gele knapperige stengelties gul deur de mayo, ik likte mien vingers der elke keer bi’j of, schrokte mit een noodgang alles nur binn en vuulde mi’j heerlijk volgevreetn en compleet verzadigd.
Ik durve hoast mit zekerheid te zeng dat dat bakkien pettat de umslag e-west ef in mien ziektebeeld.
Et zolt, et vet en de grote hoeveulheedn em veur mien gevuul alle tanende vitamienn en mineraaln an e-vult.
Ik knapte op.
Nooit zal er meer een bakkien of puntzak pettat koomn dat zo lekker en genezend is as dat iene bakkien, op die bepaalde oamd, ofkomstig van café Rene en ontvangn uut de liefdevolle handn van mien eign man, mien ienmoalige nummer twi’j.
Disse keer was et die Corona-pettat.
Een nummer iene um op te vreetn.

Echt, ik bin machtig bliede veur heur. Ze kreg een hele leuke man, een leuk huus, alles dikke prima. Ik kan niks beters veur heur weinsn.
En toch zie ik er wat teengop. Want dat jonk, dat deerntien, die dochter van ons, goat (as alles goed goat en zo de HEEERE wil) binnkört trouwn en vertrekt dan uut ons warme nöst.
Heel mooi veur heur, maar hoe mut dat straks dan mit mi’j? Hölt doar eigenlijk wel iemand rekening mee? Of is dat niet belangriek? Loat moe maar in heur eign sop gaar kookn, zoiets?
Now, dan zal ik oe vertelln: ik viene dat best wel belangriek.
Want die eerste zoaterdag dat ze niet meer mit warrig hoar en een sloapheufd van hier tot tokio uut bedde kump strompeln, zal raar en confronterend weezn. Die sloapkamerdeure stöt dan gewoon oopn in plaats van dichte. Kiek ik zo die lege kamer in. Snappie? Leeg.

Et eerste wat wi’j alle mörns teeng mekare zeng, ikke douchend achter et douchegedienn en zi’j an de wastoafel, is: ‘Goeiemörn, goed e-sloapn?
‘Ja, (of nee). Ieje dan?’
‘Ja, (of nee)’
‘Heufdpiene?’
‘Nee, (of ja) ‘ieje dan?’
‘Nee, (of ja)’
Dat leste is nogal een belangriek ding bi’j ons, et kleurt de dag soms metiene al zo donker. Klinkt er een ‘ja’, dan baaln wi’j veur de ander (en mut ik mien doktersadviezn veural niet metiene ofraffeln), klinkt er een ‘nee’, dan bin wi’j opgelucht.
Doarnoa zal ik de koffielucht missn die bijna elke mörn in de keukn te roekn is. En die gezellige duster die ze dan altied an ef. En de lichte irritatie as ik alweer veul te veule proate: ‘Moe, now eem niet, bin net wakker.’
Wanneer wi’j ons opdoffn veur karkgang of andere zaakn buutn de deure, dan vroag ik heur mit regelmoat: ‘Wi-j eem kiekn hoe mien hoar van achter zit?’ woarnoa ze et ien en ’t ander anpast.
En wat denk ie van de volnde, zeer belangrieke vroang die ik vanof die zelfde zoaterdag nooit meer an heur kan stelln:
‘Welke panty’s stoan beter onder disse jurk?’
‘Kan disse broek nog wel?’
‘Za-k disse schoenn an doen of die andern?’
‘E-j oen kiwi al wel ad vandage?’

Ok de verhaaln over heur wark en et geklier onder et eetn mit heur bruur, et gelach, et gefoeter, de gedeelde zörgn, de vrolijkheid. Wie goat dat overneemn? Ikke niet. Mien vrolijkheid wördt vake in de kiem e-smoord mit: ‘Moe, asteblieft, ku-j eem normaal doen?’
En wat goat et mit mi’j doen as ik die eerste zundags alleen nur de karke mut loopn? Gien babbelend deerntien meer noast mi’j, proatnd over ditties en datties. En die preekbespreking die wi’j altied voern? Mu-k doarmee wachtn tot ik thuus bin? Man, dat duurt zeker tien minuutn! Is hoast niet te doen!
En wie goat die lekkere stoofpot, kiepesoep en gruuintesoep dan maakn? En? En? En?
Maar how ies eem, der brek deur al mien emotionele gedachtn toch iets biezunders deur.
Iets belangrieks. Iets wat zeeeeer gunstig is. Bijna levensreddend.

Et bankstel, inclusief et dekentien, is vanof die eerste zoaterdagoamd weer elemoale veur mi’j alleen!

Op een normale corsodag (de darde vri’jdag in augustus) is mien man altied as eerste uut bedde.
In de keukn heur ik hum dan al rommeln mit pottn en pann en al gauw steg de geur van tomatensoep via de trappe onder de sloapkamerdeure mien nog half sloapende neuze binn.
En dan weet ik et: vandage is et Corso!
Maar helaas, zowel veurig joar as dit joar ontbrek dat luchien.
Gien panne soep en witte bollegies die kloar stoan veur de koomnde en goande man.

Ok onze garage blef weer leeg.
Normaal gespreukn koomn rond tien ure de eerste figurantn al druppelsgewies binn um zich veur te bereidn op hun figuratierol op een corsowaang.
Schminkn, eetn, nog een keer oefenn in onze tune, hier en doar nog een kneupien an nei’jn en de zenuwn veur wat koomn goat der uut lachn.
Et ienige wat in onze garage stöt is onze Nekaf (legervoertuug).
Leuk heur, maar der klöpt niks van.

De ofgeloopn weekn eb ik ok gien gerammel heurt van et opzettn van de grote feesttente.
Die geluudn bin altied een veurbode van festiviteitn en gezelligheid. Gien buizngekletter, gien planknlawaai.
Niks.
Wat ok ontbrek is de joarlijkse buurnactie: stoeln en bankn kloarzettn op de stoepe zodat wi’j mit eventuele andere bezukers eersterangs kunn zittn.
De stroatn bin leeg, gien stoel te bekenn.

Wi’j hoevn rond ien ure ok niet ons muziekpak an te trekkn, der is gien rondgang woar wi’j as christelijke muziekverienige Soli Deo Gloria Sint Jansklooster an mee hoevn te doen.
Ons hele gezin hoeft veur et twi’jde achterienvolgnde joar et bloasinstrument niet an de lippe te zettn.
Wi’j em al bijna anderhalf joar niet maang/kunn oefenn.
De instrumentn blievn dan ok dit joar, tiedns de dag der daang, weer stillegies in de koffer zittn.

Ok de eerste paniekberichtn die normaal rond neeng ure via appies binnkoomn ontbreekn: gien waang die al een klapband ef op weg nur ons dörp, gien opzetstuk dat kepot is e-goan tiedns et takeln, gien asse die deurmiddn is e-breukn.
Zelfs de ‘test… test… test… ’ van een umroeper klinkt niet deur de luudsprekers.
Luudsprekers die normaal overal deur et dörp op e-steld stoan.
Et is ien schreeuwende stilte um ons hin.

Maar… gelukkig kan er dit joar toch weer een klein betien op corsogebied.
Et opzuukn van de grenzn binn de coronamaatregeln ef ontzettend mooi uut e-pakt.
Et corso hiet dit joar Route ’21.
Route ’21 is wat mi’j betreft een briljant idee. Et is een route woar aa-j mit de auto of de fiets langs alle creaties kunn riedn die de diverse corsogroepn toch weer uut hun vaardige vingers em weetn neer te zettn.

Wi’j haaln dus onze Nekaf uut de zo kale garage en tuffn mee mit de ontelbare fietsers en auto’s die over ons prachtige Landveno riedn um de corsojuweelties en de privé-mozaïken te bewondern.
En wat ef iederiene, mit de regels woarbinn ze hun creatie mochtn maakn, der een mooi schouwspel van e-maakt!
En oké, loat de grootte van de creaties niet weezn zoas ze altied bin, toch bin et reuzn in al hun eenvoudige ofmetingn.

En terwijl de zunne dit biezundere corona-corso mit heur straaln verwarmt denk ik: ‘Wat bin ik machtig trots op ons dörp. Klein in getal maar wat groots in daadn!’

Mien vingers bin er kloar veur: de ni’jste humoristische column zit al tiedn in mien heufd.
De toetsn van mien laptop lingn te wachtn um mit grote snelheid en tikkende geluudties grappige woordn weer te geevn op et scharm.
Maar mien heufd weigert.
Mien gedachtn stoekn.
Et is stille in mi’j.
Een lollige column schrievn in tiedn van immens Kloosters verdriet, et lukt niet.
Want dàt is wat er heerst in ons dörp: verdriet.

Sirenes, traumahelikopter, brandweer en een macht an politie.
As Kloosterlingn stöt ons arte stille bi’j zoveule onheilspellend geluud.
Wi’j bin dit niet gewend.
Bi’j ons in Klooster heerst rust, heur ie geluudn van de natuur, passeernde auto’s, een trekker.
Maar gien sirenes.
Gien helikoptergeluudn.
Via verschillnde eppies koomn de gruwelijke berichtn binn.
Twee dörpsbewoners bin betrökkn bi’j etzelfde ongeluk.
Beidn verliezn et leevn.
Beidn bin buurn van mekare.

Wat beleevn ontzettend veule families, vriendn en kennisn een ongekend trauma.
Een trauma dat niet alleen bi’j hun, maar ok in ons dörp nog lange zal veurtleevn.
Netuurlijk zulln de scharpe kanties mit verloop van tied slietn.
En netuurlijk zal et gewone leevn weer veurzichtig op e-pakt wörn.

Maar now is ons dörp stille e-valln.
Nog stiller dan et teveurn al was.
Onnatuurlijk stille.

Ik bidde dat ons dörp mit verloop van tied weer geluud kan loatn heurn.
Een beheerst geluud, vermengt mit diep meeleevn veur alle betrökkenen.

Maar veural bid ik of God de noastn van onze beide dörpsbewoners wil steunn in dit immense verdriet.
Dat ze de kracht maang krieng um dit te verwarkn.

Dit is et belangriekste wat er uut mien typende vingers kump.
Een klein, maar smekend gebed: ‘God, help ze!’

Wat een geluk em onze kienders mit hun va.
Ze em namelijk een va die bijna alles wat zien oong zien deur zien handn e-maakt kan wörn.
Gien renovatie of ni’jbouw wördt deur hum e-weigerd.
En al elemoale niet as et um een huus goat van ien van onze vier kienders.
En dat bin der inmiddels drie, terwijl et vierde huus der ankump.

Et is begunt mit et huus van de oldste zeune.
Veur mi’j, de moederkloek, is et heel mooi dat dat huus in Klooster stöt.
Veur de oldste zeune is et heel mooi dat hi’j et kon verbouwn mit hulpe van zien va.
Veur mien man was et heel mooi dat hi’j et op zien fietsien of kon.
Die verbouwing is inmiddels al enkele joarn of e-rond.

Et leek er op dat er rust zol koomn en dat wi’j onze eign badkamer ies een keer zolln kunn renoveern.
Die is er namelijk hard an toe.
Ik holle hum zo goed meugelijk skone maar de schimmel wet zien territorium ongenadig uut te breidn en de kassies hangn nog an een leste schroeve.
Gien overbodige luxe dus.
Toch kwam die badkamer-gerelateerde rust der niet.
De twi’jde zeune kon zien financiële vingers namelijk achter een ander huus in Klooster sloan.
Verbouwing nummer twi’j.
En ik parkeerde de badkamer in de koelkaste.
Ok mien lichte teleurstelling propte ik doar zwiegend bi’j in.
Alles veur de kienders.
De oldste bruur tekende een mooi ontwarp en doar gung et weer.
Veur mi’j netuurlijk weer heel mooi dat ok dat huus in Klooster stöt.
Veur de twi’jde zeune heel mooi dat hi’j et kon verbouwn mit hulpe van zien va.
Veur mien man heel mooi dat hi’j et weer of kon op zien fietsien.
Dit project is of e-rond in 2020.

Et leek er op dat er rust zol koomn.
Die felbegeerde badkamer-renovatie kon eindelijk begunn.
Niet.
De dochter wus heur financiële vingers achter et olderlijk huus van mien bruur en mi’j sloan.
Verbouwing nummer drie.
Woarnoa de badkamer nur de diepvries verplaatst wörde.
Ok mien iets zwoardere teleurstellling, neigend nur poesterigheid, propte ik doar zwiegend bi’j in.
Alles veur de kienders.
Want veur mi’j is et netuurlijk weer heel mooi dat ok dat huus in Klooster stöt.
Veur de dochter heel mooi dat ze et mit hulpe van heur va kan verbouwn.
Veur mien man heel mooi dat hi’j et weer of kan op zien fietsien.
Dit project zal waarschijnlijk of e-rond wörn in 2021.

Tiedns dit proces bin de diverse stadia van teleurstellingn bi’j mi’j um e-slaang in kregeligheid: ‘Et maakt mi’j niet meer uut, ik goa plann maakn, ik goa tegels uutzuukn en een wasmeubel. Ik goa begunn!’
Mien man heurde et an en zei: ‘Goat oen gang, mien deerne, prima.’

Ik ad die woordn nog niet kold of de oldste zeune meldt dat hi’j een stukkien bi’j et huus an goat zettn.
Woarnoa ze een planning maakn wanneer dat tussn de bedrievn deur kan gebeurn. Mien man plant vustig een weke vri’j zodat er lekker deur e-bouwt kan wörn op twi’j plekkn.

En of et nog niet genog is kump de koop van een huus in Klooster van de vierde zeune binnkört hypotheekmatig rond.
De oldste bruur ef metiene weer een prachtige verbouwing e-tekent.
Veur mi’j netuurlijk heel mooi dat ok et vierde kiend in Klooster blef woonn, dat mien man kan helpn mit de verbouwing, dat hi’j et weer of kan op zien fietsien.
Maar mien badkamer dan??
Et is niet anders, ik mut mien man der mee confronteern, hoe lastig et veur hum ok zal weezn.
Hi’j genöt namelijk van alles wat hi’j veur zien kienders kan betekenn, gien enkel probleem.
Maar hi’j ef thuus wel een vrouwe zittn die straks hoogstpersoonlijk alle tegels der uut goat bikkn, et wasmeubel mit een veurhamer nur de gallemiezn goat sloan, de wc-pot uut de joarn tachtig vanuut et badkamerraam nur beneedn mietert en et douchegedienn gelieke mit mondkappies in de fik goat steekn.
Ik zegge oe, de rampn bin dan niet meer te overzien.
Die badkamer goat renoveert wörn!

Wanneer mien man markt dat ik er echt kloar mee bin ef hi’j de oplössing bin een mum van tied veur handn.
Serieus en triomfantelijk zeg hi’j: ‘Frouk, ik weet wat wi’j doen: wi’j goan et uutbesteedn…’