Columns in de categorie Spetter!

‘Maar mag ik dan een poesien? Die vien ik zóóó lief!’ Mit heur grote blauwe ogen kek ons deerntien ons smekend an. Toch mutten wi’j stark blieven. Hard wezen zelfs: ‘Nee, een katte is altied bi’j de buren. Wördt dood e-reden. Stinkt. Haort. Lustert nans naor.’
‘Maar mag ik dan wel een kennien? Ik zal hem zelf verzörgen. Jullie hoeven niks te doen. Een kennien vien ik zóóó lief!’
‘Nee. As wi’j op vekansie gaon mut een ander der weer veur zörgen. En het is zielig, zo’n diertien alleen in zo’n klein haokien.’
‘Maak ie toch een groot haoke en dan koop ie der toch twi’j?’
‘Nee, ophollen te zeuren. Der kump hier gien dier in en umme het huus.’
Maar de wilskracht van de deerne nemp nao disse gesprekken, die gemiddeld ien keer per weke e-voerd wörn, niks in kracht of.
‘Maar een hondtien dan, zo’n klein wittien? O, mamme, die vien ik zóóó lief!’
‘Nee, want een hond mu-j wel drie keer per dag uut laoten.’
‘Dat doe ík wel! Vien ik zóóó leuk!’
‘Nee, dat doen ie niet want ie zitten op skoele, oen bruurs ok, pappe warkt de hele weke, en ikke een halve weke, dus….’
‘Maar mag ik dan niet op peerdrijles? Ik holle zoveule van peerden!’
‘Nee, ie maang op de majorettes, en dat is eerst wel genog.’
‘Maar een marmottien dan, of een cavia? Die vien ik zóóó li….’
‘Nee! Nee! en nog ies Nee! Hier, he-j een koekien, wegwezen, gaot speulen mit oen knuffeldieren.’
Stark bin wi’j e-bleven. Heel stark.
Maar op zekere dag schudt ons hele starke bolwark op zien grondvesten, wördt het finaal de bodem in e-stampt.
Het kan niet anders: hier bin hogere machten bezig um de olders te onttronen van hun gezag. Want wat gebeurt er: ons deerntien kump op zekere dag achter aosem thuus uut skoele.
In heur handen hef ze een deurzichtig bakkien van een gruuinteboer.
In dat bakkien zitten takkies klimop.
En veur ik kan vraong wat veur ni’je gruuintesoort er now weer ontdekt is vertelt ze mit astmatische uuthalen en stralende ogen: ‘Taco en Lars waren jaorig. Ja, allebei tegelieke, want ze bin een tweeling.’
‘Ja,’ zeg ik, ‘dat he-j dan, hè. Doet oen jasse ies uut.’
‘Ja, maar ze em ok trakteert!’
‘Zo, zo, schokkend.’
‘Ja, maar Taco trakteerde op een zakkien chips!’
‘Zo, fijn, en de ander op keeze? Doet oen jasse now ies uut en zet dat bakkien ies weg.’
‘Nee, dat kan niet, want der zit wat in!’
‘Ja, dat zie ik, klimop. Now, en?’
‘Ja, maar hier hef Lars op trakteert! Wel zo prachtig mooi!’
Ach, denk ik ontroerd, wat fijn dat zo’n kiend nog bliede is mit een paar takkies in een bakkien.
‘En weet ie wat, mamme..?’ ze nemp een flinke hap lucht en schreeuwt: ‘Hier zit mien huusdier in! Ik heb een huusdier, mamme, eerlijk e-kregen!’
Verbijstert kiek ik heur an. ‘Sinds wanneer mag der trakteert wörn op diern?’
Ze lustert a-gies niet en trekt heel veurzichtig het deksel van het bakkien. ‘Kiek, daor zit hi’j. En ik nuum hem Snoepie.’
En dan maak ik kennis mit ons huusdier: een wandelend takkien.
Ik bin der direkt enthousiast over. Dit is briljant.
Ik zuke een grote plastic emmer op, de bruurs maken gatties in het deurzichtige deksel, drukken nog wat extra klimop der in en het dier kreg een plekkien op heur slaopkamer.
Ze löt hem lopen op heur handen, stek hele verhalen tegen hem of en verskeunt geregeld de bak. Tot op zekere dag een schreeuw deur het huus galmt: ‘Snoepien is e-vallen op de vloere en ik kan hem nargens weer vien!’
Paniek brek uut.
Ons hele gezin begunt te zuken, zaklampen wörn der bi’j e-haalt, voeten wörn zoveule meugelijk van de vloere tilt, maar nargens is het biesien te vienn.
Ons deerntien snikt en snikt: ‘Snoepie, Snoepie, waor bi-j dan?’
Maar het diertien is weg.
Wanneer de troepe zich terugge trekken op de overloop, zeg der iene: ‘Hé, wat lig hier dan?’ En ja, heur, daor lig Snoepie, geplet, de harsens uut zien heufien, de darmpies naost zien lichempien.
Ons deerntien is kepot van verdriet.
Mien man pakt hem op mit een w.c. papiertien en trekt hem deur de w.c.
Het arme kiend is de hele middag van slag.
Er zit maar ien ding op: ik belle de moeder van de tweeling.
En gelukkig, ze hef nog wel een paar takkies, wi’j maang der iene ophalen.
Mien man gaot mit het deerntien nur het wandelende takkenhuus en ze kump stralend mit wel twee takkies terugge.
Snoepie en Floepie.
Ze helpen heur het verdriet te verwarken, want nao een paar dagen zeg ze: ‘Mien eerste Snoepie hef het ok wel leuk in de w.c.. Die kreg now tenminste zwemles.’

Ik bin het zat, ik wörre der knettergek van.
Ik kan nargens meer lopen, zitten, staon of liggen of der kump een kiend veurbi’j.
Op zich is dat gien ernstig feit, mooi dat het veurbi’jkomende kiend zo gezond is dat het kan lopen, mooi dat het kan zien waor zien route lig, prachtig dat het kiend wet waor zien doel löp-zit-stöt of lig. Dus over hun algehele gezondheid heur ie mi’j niet klagen.
Integendeel, elke aovend vol ik mien hand samen um te danken veur zoveule veurspoed.
Maar ik begriepe niet dat vier van de vier kienders altied hun moe as enige doel mutten em.
Altied hun moe.
Soms hun va. Soms, heeeel soms.
En op zich is dat ok niet arg, ik mag graag weten dat ik nog argens in het middelpunt van de belangstelling stao, ik mag graag marken dat ik nog een belangriek onderdeel van hun leven bin, ik mag graag zien dat ze zonder mi’j der gewoon niet uutkomen.
Maar ik zol wel ies willen dat ze hun doel ies wat gecontroleerder opzöchten.
Dat ze niet metiene hun doel bestookten mit allerlei onnuttige flauwekul-vraogen.
Dat ze eerst ies grondig veuronderzuuk pleegden veurdat ze zollen zeng: ‘Mamme, ik heb ooooveral e-zöcht, maar ik kan mien blauwe sokken echt niet vienn.’
Want alleen dàn zol ik mi’j in alle ernst ofvraong: ‘Och, lieve, ik zal ze toch niet weg e-gooid em? Dat mut haost wel, gezien de muuite die het kiend zich e-troost hef.’
Maar het mag niet zo wezen.
De makkelijkste weg wördt nog steeds e-neumen: ‘Mamme, ik mut over vief menuten nur skoele, waor bin mien skoenen?’
‘Mamme, vien ie mien kuif ok goed zitten, of mut er meer gel in?’
‘Mamme, weet ie ok waor ik mien buutenboordbeugel e-laoten ebbe?’
‘Mamme, ik kan mien majorettestok niet vienn!!’
‘Mamme, waor is mien buskaarte?’
Soms loop ik rond en constateer ik: ‘Hier zie ik een majorettestok liggen, daor de buskaarte, de buutboordbeugel lig bliek en bloot op het bureau, de blauwe sokken liggen netties tussen de andere sokken en de skoenen stinken iederiene in de bi’jkeuken tegemoet.’
Maar dan zeg ik niks. Dan laot ik ze in hun sop gaar koken.
Dan gao ik neuriën.
En bi’j elke vraoge neurie ik harder en harder.
Daor kan ik ze steilgek mee kriegen. En weten ze genog: moe löp op het randtien. Bukken!
Wat ik ok vreselijk viene is dat ze mi’j dingen gaon vraogen as ik op het kleinste kamertien zitte.
Ie maang toch verwachten dat ze mi’j dan mit rust laoten?
Maar nee, de grootste ruzies wörn uut e-vöchten veur de gesleuten wc-deure.
‘Mamme, hi’j zit steeds an mi’j!’
‘Ja, zi’j hef mi’j e-knepen! Mamme, zeg der ies wat van!’
Umdat ik niks wil zeggen tussn de vier muren maar mi’j totaal opvrete van niedigheid begun ik soms heel hard te zingen: ‘LALALALA!!’
An de andere kante heur ik de ruzie dan oplopen tot gigantisch gebleer en geschreeuw. Hoewel ik mi’j rustig probere te hollenn weet ik niet hoe snel ik mien zaken of mut ronden. En zo gek, as ik de deure lös doe is de ruzie meestal op e-löst.
As de tillefoon gaot is het ok meestal raak.
Terwijl ik an het praoten bin staon ze naost mi’j op hard flusterende toon te vraogen: ‘Mag ik ok een snoepien? Mam?! Mam?! Mag ik ok een snoepien? Mam?! Zeg ies wat? Mag ik ok een snoepien? Mam?! Hé? He?!’
Ik kan nog zo nee-wapperen mit mien hand as ik kan, of de vinger over mien keel hin halen, ze doen net of ze dat niet begriepen en gaot de leven-op-dood-vraoge onverminderd deur.
As ik dus het gesprek noodgedwöng even mut onderbreken um streng te zeggen: ‘Nee! Ie em der net iene e-had!’ dan is de wereld te klein.
En kan ik mit goed fatsoen het gesprek nog niet rustig veurtzetten.
As ik achter de computer zitte, bankzaken doe of an het typen bin, stöt er altied wel iene achter mi’j mee te lezen.
As ik nur de slaopkamer wil um daor even in alle rust nur de tilleviesie te kieken, lig der al iene mit zien luie ribben op mien bedde nur iets heel anders te kieken.
‘Ja, beneden kieken ze voetbal, vien ik niks an. En ik was hier het eerst! Dus.’
As ik iets mit mien man wil bespreken bin der altied wel twi’j kienders die belangriekere dingen te vertellen em. Em dan ok nog het lef um niedig te wörn as wi’j ze de keuken uutdrukken.

Soms pakkn wi’j de jasse um een rondtien te gaon lopen. Dan em wi’j de kans um nog wat te praoten, in alle rust.
Maar veurdat wi’j dan weg gaon heur ik een vrolijk stemmegien roepen: ‘Mamme, wacht even, ik heb mien jasse al an, ik gao ok mee!’

‘Mam, waor is mien visnettien? Hi’j zat in mien rechterbroekzak. En now is ie weg!’ Verbijsterd blief ik eem stille staon. Heur ik dat goed? Hef hi’j het over een visnettien?
Zo’n nettien van: ik gao vissn, waor is mien nettien?
Sinds wanneer is die jonge geїntereseerd in vissn?
En waorumme weet ik daor niks van? ‘Ja, kiek maar niet zo, ik bin hem kwiet. En hi’j is wel mooi zestig punten weerd, heur!’ ‘Punten weerd?’ vraog ik bezörgd, ‘kiend, waor he-j het over. Wö-j niet goed? Hè-j soms heufdzeerte?’
De jonge negeert mi’j volkomen: ‘Hi’j is deurzichtig mit strepen, en now bin ik hem kwiet. En een rooie duvel heb ik ok al niet. En da’s jammer, want die is ok zestig puntn weerd!’
Ik zakke totaal ontredderd op een stoel neer. Tot een minuut of vieve terugge had ik vier redelijk normale kienders. Maar now…het is net of mi’j de vaste grond onder de voeten weg e-slaang wördt.
‘Mamme, kiek niet zo dom,’ vervolgt de jonge niedig, ‘ie em die broek e-wassen, zeg mi’j waor die knikker is!’
Wàt knikker? Wàt visnettien? Wàt rooie duvel? Wàt is er toch mit die jonge?
Ik onderzuke hem grondig, vule nog eem an zien veurheufd en zie hem dan zukend deur de kamer lopen.
Hi’j kek onder de banken, de stoelen, achter de kassies en heistert dan de trappe op nur zien slaopkamer.
Het arme kiend, wat meent hi’j daor now te vien? Het gemoed schöt mi’j bijna vol. Zo goed as ik kan gao ik verder mit de ofwasse. Het duurt maar eem, dan heur ik hem weer an komen. ‘Ik heb hem, heur! Kiek maar.’
Veurzichtig drei ik mi’j umme, bange veur wat hi’j mit gaot laoten zien: een rooie duvel of een visnettien.
Stralend stöt hi’j veur mi’j, mit in zien uutgestrekte hand een prachtig mooie knikker.
De traonen schieten mi’j te barge: hi’j wet niet iens meer het verschil tussen een knikker, een visnettien of een rooi duvel.
‘Jonge, wi’j der over praoten?’ stamel ik.
‘Jawel, maar now niet. Ik mut nur skoele, want ik wil nog eem knikkeren. Ik heb bikkels bi’j mi’j, turtles en katte-oong. O, ja en mien visnettien. Ik gao vandage veule knikkers winnen, ik vuul het. Tot vanmiddeg!’
En weg is hi’j.
Heb ik het now goed begrepen, ging dit hele gebeuren over knikkers? En em die dan allemaole een name? Hier mut ik meer van weten.
Ik griepe mien jasse, starte de auto en riede nur skoele. Het plein wemelt van bukkende en gooiende kienders. Inderdaod, de meesten bin an het knikkeren.
En dan zie ik het licht: het is veurjaor, synoniem veur knikkertied!
Ik lope tussen de speulende kienders deur en kan mien oren niet geleuven: ‘Andere pottien telt niet, oppakken geld overal, pottien waogen mut, viefde tegel zit!’
Wantrouwend kiek ik um mi’j hin, ze zullen het toch niet tegen mi’j em?
Nee, ik zie twee jochies heftig knikken, waornao ze vanof een ofstand een knikker in een pottien proberen te gooien.
‘Kun ie honderd?’
‘Nee, ik kan wel tachtig mit ölie.’
‘Ok goed, kapot is een ni’je.’
‘Ja, nul-nul is een-een’.
Mien oren toeten an mi’j an het heufd. Begriepen disse kienders mekare echt?
Is onze wereld communicatief gezien al zo verre of e-zakt? Zit ik nog wel in de 21-ste eeuw? Maar dan verstao ik een zeer herkenbaar woord.
Het wördt dudelijk nur mi’j e-roepen, kan beslist niet anders.
‘Kiek, een spetter!’
Vaag glimlachend druk ik mien kapsel wat op de plekke en make mien lippen wat vochtig. Sjonge, zo jong en dan al zo’n scharpe blik.
‘Ja, mooi, maar niks weerd, joh. Zes punten maar. Nee, dan ku-j beter die turtle doen, die is tachtig weerd. Veule mooier.’
Ruw wör ik weer bi-j zinnen e-bracht. Twee jongesheufden bugen zich over een aantal knikkers. Ze kieken helemaole niet nur mi’j!!
Toch bin ik nog maar negenendartig jaor, niet extreem lillijk um te zien en ok best wel aordig. Maar nee, de schoonheid van die glanzende ballegies vullen hun hele gedachten.
As ik mien zeuntien bezig zie hol ik hem even an.
‘Now, hoe is’t, win ie ok?’
Ik had het niet mutten vraogen, zien blik is niet bijster gelukkig.
‘En hoe is’t mit oen visnettien?’ waog ik het er toch nog even op.
Zien ogen boren zich in die van mi’j en hi’j gromt: ‘Heur ie de belle niet, mamme, ie mutten nur huus toe.’
Inderdaod, de belle zoemt, de kienders maken snel hun pottien of en lopen de skoele in.
Toch heur ik nog een overbekende kreet as ik het plein of lope: ‘Kiek, een spetter!’
Maar disse keer hol ik mi’j in en drei ik mi’j niet umme.
Ien ding is dudelijk: an mien schoonheid bin ze nog niet toe!